IPO (Phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) không chỉ là một cột mốc tài chính quan trọng mà còn mở ra cơ hội huy động vốn, nâng cao tính minh bạch và xây dựng vị thế thương hiệu trên thị trường vốn Việt Nam. Tuy nhiên, để thực hiện IPO thành công và đạt được trạng thái niêm yết cổ phiếu, doanh nghiệp phải trải qua một quy trình pháp lý chặt chẽ, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Dưới đây là cái nhìn chi tiết về quy trình IPO tại Việt Nam, bao gồm các yêu cầu pháp lý bắt buộc.
Các bước pháp lý trong quy trình IPO tại Việt Nam
Bước 1. Đáp ứng điều kiện pháp lý để chào bán cổ phiếu ra công chúng
Theo Khoản 1, Điều 15, Luật Chứng khoán 2019, doanh nghiệp thực hiện IPO phải đáp ứng:
- Vốn điều lệ tối thiểu 30 tỷ đồng (tính theo mệnh giá ghi trên sổ sách kế toán).
- Có lãi trong 2 năm liên tiếp trước IPO, không có lỗ lũy kế.
- Phương án phát hành và phương án sử dụng vốn sau IPO được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
- Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết phải được phân phối cho tối thiểu 100 cổ đông không phải là cổ đông lớn: ít nhất 15% (hoặc 10% nếu vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên).
- Cổ đông lớn cam kết nắm giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ trong ít nhất 1 năm sau IPO.
- Doanh nghiệp không đang trong quá trình bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc có án tích chưa được xóa.
- Phải có công ty chứng khoán làm tư vấn IPO (trừ trường hợp doanh nghiệp phát hành chính là công ty chứng khoán).
- Cam kết niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu sau IPO.
- Mở tài khoản phong tỏa nhận tiền từ nhà đầu tư, chỉ được giải tỏa sau khi IPO thành công.
Bước 2. Chuẩn bị hồ sơ pháp lý và quản trị doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần hoàn thiện:
- Hồ sơ đăng ký theo quy định, gồm bản cáo bạch, điều lệ công ty, nghị quyết Đại hội đồng cổ đông về kế hoạch IPO và cam kết niêm yết.
- Cam kết của các cổ đông lớn về việc nắm giữ cổ phần theo quy định.
- Hợp đồng tư vấn IPO với công ty chứng khoán, cùng xác nhận của ngân hàng về tài khoản phong tỏa.
Bước 3. Nộp hồ sơ và xin chấp thuận từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN)
Theo Khoản 1, Điều 16, Luật Chứng khoán 2019:
- Doanh nghiệp nộp hồ sơ lên UBCKNN.
- Trong vòng 30 ngày, nếu hợp lệ, UBCKNN cấp Giấy chứng nhận đăng ký chào bán ra công chúng; nếu không hợp lệ, hồ sơ sẽ bị trả lại kèm văn bản giải thích.
Bước 4. Công bố thông tin sau khi được cấp phép
Sau khi có giấy chứng nhận, doanh nghiệp phải:
- Công bố thông báo chào bán trên báo in hoặc báo điện tử trong 3 số liên tiếp, trong vòng 7 ngày làm việc kể từ ngày giấy chứng nhận có hiệu lực.
Bước 5. Phát hành cổ phiếu và niêm yết
- Doanh nghiệp tiến hành phát hành, phân phối cổ phiếu theo kế hoạch đã đăng ký.
- Sau khi chào bán thành công, công ty thực hiện niêm yết cổ phiếu trên Sở Giao dịch Chứng khoán, tuân thủ Quy chế Niêm yết (ví dụ: Quyết định 22/QĐ-HĐTV 2025 của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam).
Bước 6. Xu hướng hợp nhất quy trình IPO và niêm yết
- Luật Chứng khoán sửa đổi 2024 cho phép doanh nghiệp thực hiện đồng thời IPO và niêm yết, rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu vào giao dịch sau IPO.
Những lưu ý quan trọng trong quy trình IPO tại Việt Nam
- Thời gian chuẩn bị dài: từ 12–24 tháng cho việc thẩm định pháp lý (due diligence), tái cấu trúc quản trị, kiểm toán, thuê tư vấn…
- Chi phí tuân thủ cao: hồ sơ pháp lý, kiểm toán, công bố thông tin định kỳ, chuẩn bị bản cáo bạch, phí bảo lãnh phát hành…
- Yêu cầu minh bạch và quản trị chặt chẽ: cơ cấu cổ đông, báo cáo tài chính, chiến dịch công bố thông tin, cam kết sau IPO.
- Xu hướng hợp nhất pháp lý: UBCKNN đang điều chỉnh để gộp quy trình IPO và niêm yết, phù hợp xu hướng toàn cầu hóa và thu hút nhà đầu tư nước ngoài.
Lựa chọn đối tác tư vấn uy tín
Quy trình IPO tại Việt Nam được quy định chặt chẽ, góp phần tăng tính minh bạch và uy tín cho thị trường. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần sự chuẩn bị và đầu tư lớn về pháp lý, tài chính và quản trị. Với kinh nghiệm chuyên sâu trong tư vấn tài chính và pháp lý, IVLF là đối tác tin cậy, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện IPO thành công và duy trì lợi thế cạnh tranh trên thị trường vốn Việt Nam.
Thông tin liên hệ
Công ty TNHH Tư vấn Quốc tế IVLF
Văn phòng Hà Nội:
📍 R1.7 Khu đô thị Eden Rose, 908 Kim Giang, Thanh Trì, Hà Nội
📞 (+84) 936 726 065
✉️ info@ivlf-advisors.com
Văn phòng Hồ Chí Minh:
📍 4/17, Đường HT02, Phường Hiệp Thành, Quận 12, TP.HCM
📞 (+84) 936 726 065
✉️ info@ivlf-advisors.com
Liên hệ với IVLF để được tư vấn và hỗ trợ trong các thương vụ!
